ZIMBABWE

Zimbabwe: reis Livingstone achterna en ontdek méér dan de Victoria watervallen

Alleen al de onovertroffen Victoria watervallen maken een bezoek aan dit fascinerende land waard. Maar Zimbabwe heeft ook prachtige natuurparken met een oneindig rijke en veelzijdige dierenwereld. Niet alleen de fabelachtige natuur en de indrukwekkende safari’s maken een onuitwisbare indruk, ook de historische overblijfselen zijn omposant. In dit land bevindt zich – na Egypte – het grootste stenen monument van Afrika, gebouwd door een cultuur die voor de komst van de Arabieren en Europeanen heeft gebloeid: Groot-Zimbabwe. Wat de geschiedenis ook uitwijst, het staat vast dat Groot-Zimbabwe tot de verbeelding zal blijven spreken van zowel geleerden als romantici.

Praktische informatie

  • Oppervlakte
    390.759 km2, 9,5x Nederland.
  • Taal
    Engels.
  • Klimaat
    Steppeklimaat.
  • Beste reistijd
    Mei tot oktober.
  • Geld
    Zimbabwaanse dollars.
  • Tijdsverschil
    Zomer: 1 uur later, winter: geen.

Hoogtepunten van Zimbabwe

Victoria Falls: uniek schouwspel van ’s wereld grootste waterval

Er zijn hogere watervallen in de wereld, ook bredere, maar geen enkele is zo overweldigend als de Victoria Falls, geen enkele andere waterval geeft zo’n machtige indruk van de kracht van het water. Het is een meesterstuk, ontstaan door de erosie die de Zambezi heeft teweeggebracht in het zwarte basalt van zijn stroombedding. Mosi oa Tunya, “Donderende Wolk”, is de poëtische naam die de plaatselijke Makolo-stam gaf aan de reusachtige watervallen, die tezamen de Victoria Falls vormen. David Livingstone gaf de naam van zijn koningin aan de watervallen. Het hele gebied staat voortdurend op zijn grondvesten te trillen doordat per minuut 550 miljoen liter water van de 2,5 km brede Zambezi naar beneden stort. Deze grootste waterval ter wereld ligt op de relatief open grens van Zambia en Zimbabwe.
Bij de watervallen zelf onderscheidt men vijf aparte watervallen – een oostelijk cataract, de regenboogwatervallen, de hoefijzerwatervallen, de hoofdwatervallen en het duivelscataract aan de westelijke breukkant. Hoewel de door Livingstone beschreven ‘rookzuilen’ tegenwoordig nog maar zelden te zien zijn, stijgt uit de watervallen nog steeds een gigantische schuimwolk op. Deze schuimwolken laten in een straal van 30 km een fijne neerslag neerdalen, die een grote rijkdom aan plantensoorten laat gedijen.
‘Niemand kan zich een voorstelling maken van de schoonheid van deze plek…een dergelijke schoonheid moeten engelen in hun vlucht hebben aanschouwd,’ schreef de Britse ontdekkingsreiziger David Livingstone toen hij de Vicatoria Falls voor het eerst ontwaarde. Zijn woorden vinden nu nog navolging in de ‘Flight of Angels’, een tocht per (superlicht) vliegtuig of helikopter over de kloof. Op het oog maar een paar meter boven de dichte nevel en regenbogen volgt het toestel de meanderende rivier. Het licht, dat op verschillende tijdstippen van de dag telkens weer anders wordt teruggekaatst door de altijd aanwezige nevel, is haast niet te vatten. Bij volle maan hangt er een fijn zilveren, spookachtig waas over de watervallen, en soms zelfs een regenboog van maanlicht.
De kloof die de Zambezi heeft uitgeslepen, heeft ook grote aantrekkingskracht op avontuurlijk ingestelde bezoekers. Zo is er het hoogste punt ter wereld vanwaar u kunt bungeejumpen – 2 seconden pure verschrikking tijdens een 100 meter diepe val richting rivier aan een elastiek – of hardlopen langs de 23 stroomversnellingen aan de benedenloop van de Zambezi. Ook kunt u er raften, in 6 categorieën.

Matoboheuvels: spectaculaire rotsformaties

De Matoboheuvels of Matoposheuvels, opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO, is een gebied van granieten heuvels en beboste valleien, ca. 35 km ten zuiden van Bulawayo, in het zuiden van Zimbabwe. De heuvels zijn meer dan 2 miljard jaar geleden gevormd en door de erosie zijn wonderlijke natuurlijke bouwwerken van rotsen ontstaan. Mzilikazi, stichter van de natie van de Ndebele, heeft dit gebied zijn naam, die ‘Kale Hoofden’ betekent, gegeven.

De heuvels beslaan een oppervlakte van ongeveer 3100 km², waarvan 440 km² nationaal park is. Het overige land is voornamelijk in handen van de gemeenschap. Hiervan wordt een klein gebied gebruikt voor commerciële landbouw. Een gedeelte van het nationale park is een wildpark, waar veel wild is uitgezet zoals de zwarte en witte neushoorns, maar ook luipaarden, klipspringers en bosbokken komen er voor. Meer dan 330 vogelsoorten bevinden zich in dit gebied en de grootste concentratie van zwarte adelaars in Afrika. Het wildpark heeft een oppervlakte van 100 km² en bestaat uit een prachtig landschap met enkele spectaculaire balancerende rotsen en een indrukwekkend uitzicht over de vallei van de rivier Mpopoma.

De San (Bosjesmannen) leefden zo’n 2000 jaar geleden in deze heuvels en hebben een rijke erfenis achtergelaten in de vorm van honderden rotstekeningen. In de vele spleten en rotsen die dit gebied rijk is, zijn klei-ovens en andere historische artefacten gevonden. In de heuvels heeft in 1996 de beroemde indaba (‘beraadslaging tussen stamoudsten’) plaatsgevonden tussen Cecil Rhodes en de leiders van de Ndebele. Rhodes en verschillende andere blanke kolonisten zijn begraven aan de voet van de Malindidzimu, de ‘heuvel van de geesten’, een plaats die hij daar zelf voor had aangewezen. De heuvels zijn heilig voor de Shona en voor vele andere volken in het zuiden van Afrika. Veel rituelen en andere religieuze activiteiten vinden plaats in de heuvels.

Mana Pools: water- en dierenpracht

Mana Pools aan de machtige Zambezi rivier bij de grens met Mozambique, is beroemd om zijn grote populatie nijlpaarden en krokodillen. Het park dankt zijn naam aan de vele watertjes. De Zambezi rivier heeft hier een bijna delta-achtige watervlakte gevormd. De hierdoor ontstane waterpoelen, open graslanden en gemengde bomen vormen een uniek ecosysteem dat het vele wild aantrekt. In het droge seizoen is het één van wildrijkste gebieden van Zimbabwe waar u leeuwen, luipaarden, hyena’s, cheetahs (alleen in bepaalde delen), neushoorns, maar ook veel olifanten en kuddes buffels van wel 2000 dieren kunt aantreffen.

Ook de zeldzame wilde honden komen hier in een groot aantal roedels voor en het is een bonte wereld van watervogels. Deze wildernis, met een oppervlakte van 219.000 hectare, is volgens velen is het mooiste park van Zimbabwe. De omgeving is overweldigend met een onbeschrijflijke atmosfeer. Rustig gezeten in een kano kunt u genieten van een geweldig uitzicht op grasvlaktes met daarin buffels en een familie knobbelzwijnen, daarachter water met het regelmatig geknor en geblaas van nijlpaarden. Vlak achter u wandelt onhoorbaar een olifant voorbij. In de verte hoort u de typische schreeuw van de visarend. Het luide, monotone tsjirpen van cicaden in de bomen vult de laatste leegte die er nog zou kunnen zijn.

Lake Kariba: vol nijlpaarden, krokodillen en verdronken bomen

Het Karibameer is het grootste stuwmeer op aarde, 290 km lang en op zijn breedst 32 km; de totale oppervlakte is 6000 km2. Het werd in 1968 gevormd door afdamming van de Zambezi rivier, op de grens tussen Zambia en Zimbabwe. Door het ontstaan van het meer moesten duizenden vissers, jagers en leden van de Tongastam verhuizen naar hoger gelegen gebieden. Onder de naam operatie Noah werden ook duizenden dieren in veiligheid gebracht. Karakteristiek aan het Karibameer zijn de talloze verdronken bomen langs de oevers, die na decennia nog steeds overeind staan.
De oevers en het ondiepe water zijn nu het domein van nijlpaarden en krokodillen. Het meer zit verder vol met brasems, kleine sardines (die hier Karpenta heten) en de vechtlustige tijgervis en is dan ook voor sportvissers een waar paradijs. Ook watersportliefhebbers komen hier volop aan hun trekken.
Matusadona wildreservaat, gelegen aan de zuidkant van het Kariba meer, is een wildrijke omgeving met veel buffels, neushoorns, olifanten en zebra’s en kunnen het beste per boot worden verkend, maar ook begeleide wandeltochten zijn hier zeer in trek.

Eastern Highlands: betoverend mooi berglandschap

Door de hoge ligging van deze streek in het oosten valt er het hele jaar door neerslag en heerst er een gematigde temperatuur. Hierdoor vindt u er een compleet andere fauna en flora dan in de rest van zuidelijk Afrika. De glooiende heuvels van de zogenaamde Eastern Highlands worden afgewisseld door de ruige pieken van de Chimanimani bergen, dat volgens velen het mooiste landschap van Zimbabwe vormt. De hoogste top is de Binga met 2440 meter. Chimanimani betekent ‘samengeperst’ in het Ndawu, en dit is inderdaad hoe deze bergen in dit gelijknamige park eruitzien. Deze bergreeks, die zich tot 2400 meter hoogte uitstrekt, kenmerkt zich door diepe ravijnen waardoor vele stroompjes en rivieren kronkelen en prachtige watervallen te bewonderen zijn. Hoewel er geen wegen zijn, kunnen bezoekers gebruikmaken van een goed netwerk van wandelpaden.

Het meest noordelijk gebied is Nyanga, een heuvelachtig gebied dat gedomineerd wordt door de Inyangani, de hoogste berg van Zimbabwe. Smaragdgroene theeplantages en glinsterende watervallen steken schitterend af tegen het donkergroen van het woud. U vindt er tal van dierensoorten zoals antilopen, apen en hyena’s. Wat zuidelijker ligt Vumba, genoemd naar de 2000 m hoge Vumbabergen. U heeft hier een spectaculair uitzicht op Mozambique. Tevens vindt u er het Bunga Botanical Reserve, waar u mooie wandelingen kunt maken door een gebied vol met exotische bomen, bloemen en planten.

Hwange Nationaal Park: voor een onvergetelijke safari

Samen met Chobe (in Botswana), Etosha (in Namibië) en Kruger (in Zuid-Afrika) behoort Hwange National Park, met een oppervlakte van 14.600 km2, tot de grote, bekende natuurreservaten van zuidelijk Afrika. Het park ligt in het westen van Zimbabwe, tegen de grens met Botswana. Hwange is aan de westzijde niet omheind wat de dieren de vrijheid geeft naar Chobe en de Okavango Delta te migreren. Hierdoor vormt Hwange samen met Noord-Botswana feitelijk één groot natuurgebied van meer dan 100.000 km2.
Hwange bestaat voornamelijk uit grasvlakten en savannen. In het noordelijk deel is er meer reliëf en ligt een aantal mopanebosgebieden. Vroeger moet het park geheel woestijn geweest zijn. In de zuidoosthoek zijn nog de ‘versteende’ zandduinen uit dit tijdperk waarneembaar. Rivieren die het hele jaar door stromen ontbreken. Het wild drinkt uit poelen die tijdens het regenseizoen vollopen en gedurende het droge seizoen zo goed als droog komen te staan. Verschillende poelen worden door pompen kunstmatig bijgevuld. Aan het eind van de droge tijd wordt het wild gedwongen naar deze poelen te komen. Op een enkele uitzondering na komen in Hwange alle diersoorten van zuidelijk Afrika voor. Er leven meer dan 400 vogelsoorten. In de droge periode verblijven er naar schatting 25.000 olifanten in Hwange, evenals enorme kuddes buffels. Als de regens komen, trekt een groot gedeelte van de olifanten en buffels naar Chobe en de Okavango Delta. Een opvallende verschijning in Hwange zijn de kuddes sabelantilopen, die tot de mooiste dieren van de Afrikaanse savanne worden gerekend.

Mysterieus Groot Zimbabwe

Groot Zimbabwe is verreweg de meest intrigerende van de circa 8000 ruïnes in de streek tussen de Zambezi en de Oranje. Het moderne Zimbabwe (vroeger Rhodesië) geheten, heeft zijn naam hieraan ontleend en ligt in een ‘bosjesveld’, ca. 400 km van de Indische Oceaan en 480 km ten zuiden van de Zambezi. Zimbabwe betekent ‘huis van steen’. Het was in de oude documenten de naam voor de koninklijke residentie.

Na het regenseizoen zijn de ruïnes omgeven door een golvend, groen heuvellandschap en rotsformaties die uitkijken over brede dalen en acaciabomen. De omgeving wordt door twee hoofdgroepen van gebouwen beheerst. Het eerste, gelegen tussen hoge, surrealistische rotsen op een heuveltop, is bekend als het Heuvelfort of de Akropolis, dat vroeger zowel een sanctuarium als militair bolwerk was. Dit ogenschijnlijk onneembare bouwwerk blikt neer op een groot ellipsvormig bouwwerk, De Grote Omheining. De omtrek van de machtige stenen muur bedraagt 253 meter en de hoogte ervan varieert van 4,9 tot 10,7 meter; naar schatting moet de bouw zo’n 18.000 manuren hebben gevergd. De muur is opgetrokken uit keurig rechthoekig gehouwen brokken graniet, die zonder cement op elkaar zijn gestapeld. De ruimte erbinnen bestaat uit tal van ‘vertrekken’ waarvan het doel nooit is achterhaald. Het meest raadselachtige gebouw binnen De Omheining is een toren in de vorm van een massieve kegel. Hij is op dezelfde manier gebouwd als de muur en prikkelt de verbeeldingskracht, vooral omdat de functie onduidelijk is.

De ruïnes werden in 1867 ontdekt door Adam Renders, een oude jager die in zuidelijk Afrika woonde, en door de Duitse ontdekkingsreiziger Karl Mauch, die bekend maakte dat hij ‘het paleis van de koningin van Sjeba’ had gevonden. Daarna hebben verschillende onderzoekers en archeologen het geheim van Groot-Zimbabwe op hun eigen wijze verklaard. Er zijn fascinerende verbindingen met Arabië, India en het Verre Oosten gemaakt, maar er zijn nog geen vaststaande conclusies getrokken.
Thans heerst de mening dat Groot-Zimbabwe zowel qua plan als uitvoering van zuiver Afrikaanse oorsprong is en aan de dorpen van diverse stammen in zuidelijk Afrika doet denken. Dit verklaart niet waarom de Zimbabwe-bouwers steen gingen gebruiken in plaats van de traditionele bouwmaterialen hout en leem. Volgens het meest recente onderzoek is Groot Zimbabwe een grote handelsstad uit de 9e eeuw en was het wellicht tevens een handelscentrum voor de export van vele duizenden Afrikaanse slaven naar Arabië.

BEVOLKING & GODSDIENST

Er leven in Zimbabwe zo’n 13,1 miljoen mensen. Ongeveer driekwart van de bevolking behoort tot Shona (Mashona), 17% tot de Ndebele (Matabele) en voor het overige deel tot de Tonga, Sena, Hlengwa, Aziaten en blanken (1%). In totaal zijn er ca. 100 stammen.  Een aantal gastarbeiders uit Mozambique, Malawi en Zambia is in Zimbabwe werkzaam. Indiërs en halfbloeden worden als Europeanen aangeduid. Zij zijn voornamelijk in de handel actief.

De eerste bewoners van Zimbabwe waren de Shona. Ze waren voornamelijk jagers en landbouwers. De Shona leefden in alle delen van het land. Hun levenswijze is terug te vinden in de vele rotsschilderingen en inscripties.

In het begin van de 19e eeuw vestigden de Ndebele met hun koning Mzilikazi zich in de zuidwestelijke delen van het land, in de omgeving van het huidige Bulawayo. De Shona beleefden de moeilijkste periode in hun bestaan, aangezien ze voortdurend overvallen en geplunderd werden door de oorlogszuchtige Ndebele groepen uit het zuidoosten. Nog steeds is de relatie tussen deze twee bevolkingsgroepen erg slecht.

In de 19e eeuw waren er veel veranderingen in Europa. De industrie ontwikkelde zich snel. Vooral in Engeland. Onder leiding van de Brit Cecil John Rhodes vestigde zich een groep Europeanen in Zimbabwe, op zoek naar goedkopere grondstoffen. Het zoeken was geen succes, maar de Europeanen bleven toch. De meeste vestigden zich als boer.
Zimbabwe is voornamelijk een christelijk land, maar ook andere godsdiensten zoals de islam hebben er volgelingen. Het oorspronkelijke geloof van verering van de geesten van de voorouders is nog steeds belangrijk in de Zimbabwaanse samenleving, met name op het platteland. Traditionele gebruiken, rituelen en spiritualiteit zijn nog steeds verweven in de dagelijkse levensstijl van de Zimbabwanen.

Neem contact met ons op

Stuur ons een e-mail en u ontvangt binnen 24 uur een antwoord op uw vraag.

Not readable? Change text. captcha txt

Start typing and press Enter to search